|
poczta elektryczna: gnosis@gnosis.art.pl |
|
Bibliografia GNOSIS |
|
Bibliografia
kataryzmu Brewiarz Miłości. Antologia liryki staroprowansalskiej w oprac. i tłumaczeniu Zofii Romanowiczowej, BN Ossolineum, 1963.
Jacques Brosse, Wielcy mistrzowie duchowi świata. Leksykon, przeł. Ireneusz Kania, Wydawnictwo Opus, Łódź 1995. Krótka, ale kompetentna notka o katarach na str. 116.
Micha Brumlik, Gnostycy. Marzenia o samozbawieniu człowieka, Wyd. Uraeus, strony 139-185.
Stanisław Bylina, Ruchy heretyckie w średniowieczu. Studia, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1991.
Stanisław Bylina, Wizje społeczne w herezjach średniowiecznych. Humilaci, begini, begardzi, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwo PAN, Wrocław 1974 r. Książka - bardzo interesująca - w kilku partiach nawiązuje do katarów i kataryzmu. Najczęściej są to uwagi komparystyczne wobec doktryny humilatów. Strony: 19-21, 23-24, 29, 73, 209.
Chas S. Clifton, Encyklopedia herezji i heretyków, przeł. Robert Bartołd, Oficyna Wydawnicza Atena, Poznań 1996. Tu obszerne hasło „albigensi” (s. 22-30) oraz pomniejsze „albanici” (s. 22), „dualizm” (s.68), „katarzy” (s.114), „konkorezanie” (s. 116), „patareni” (s. 154).
Maciej
Czeremski, Zagłada katarów, w: Oblicza gnozy, red.
Elżbieta Przybył, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2000, s. 85-96.
Jean-Pierre Dedieu, Inkwizycja, Thesaurus Press, 1993; strony 22-29.
Manfred Dimde, Grób Jezusa odkryty. Święty Graal i tajemne stowarzyszenie templariuszy, tłum. Małgorzata Mirońska, Wydawnictwo FILAR, Warszawa 1998, s. 45-51.
Joanna Dobkowska-Kubacka, Przedstawienia heretyków i inkwizytorów w średniowiecznej sztuce kościelnej, w: Religia. Encyklopedia PWN, t. 4, Warszawa 2002, s. 370-372. Jedyna w polskiej literaturze „herezjologicznej” informacja o ikonografii średniowiecznych dysydentów. Mariusz
Dobkowski, Czy
consolamentum dawało zbawienie? Szkic z liturgii katarskiej,
Gnosis nr 11. Mariusz
Dobkowski, Katarzy – chrześcijanie, czy manichejczycy?, w: Oblicza
gnozy, red. Elżbieta Przybył, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków
2000, s. 75-84.
Mariusz Dobkowski, Herezje średniowieczne, w: Religia. Encyklopedia PWN, t. 4, Warszawa 2002, s. 364-370. Strukturalna (w odróżnieniu od częstego ujęcia historycznego) prezentacja herezji średniowiecznych z uwzględnieniem doktryny, liturgii, organizacji oraz problemów szczegółowych takich jak np. herezje a Biblia, herezje a kwestia kobieca, herezje a zbawienie, itd.; tu także bogata bibliografia.
Mariusz Dobkowski, Katarzy, w: Religia. Encyklopedia PWN, t. 5, Warszawa 2002, s. 391-393. Syntetyczne omówienie kataryzmu z uwzględnieniem najnowszych badań, opatrzone obszerną bibliografią.
Alicja Domańska, Pierwsze wątpliwości, Literatura na Świecie Nr 4, 1989, s. 36-54, o samych katarach niewiele, na s. 48-50, za to na tle innych nieortodoksyjnych poglądów.
„Dualistyczna herezja” Bogomiłów, w: „Pentagram”, Nr 36,1999, s. 8 -11, Wyd. Rozekruis Pers, Wrocław 1999.
Claudie Duhamel-Amado, Geneviève Brunel-Lobrichon, Życie codzienne w czasach trubadurów, przeł. Anna Loba i Jacek Kowalski, Wydawnictwo Moderski i S-ka, Poznań 2000. O przenikaniu się świata katarów i trubadurów na południu Francji traktuje rozdział Trubadurzy w czasach zamętu, s. 162-176.
Wolfram von Eschenbach, Pieśni. Parsifal. Titurel, Verum, 1999.
Polecam przedmowę Andrzeja Lama – strony 7-74. Antoine
Gadal, Na ścieżkach świętego Graala. Misteria dawnych katarów,
Wydawnictwo Sapientia, Kraków 1994.
Laurence Gardner, Krew z krwi Jezusa. Święty Graal i tajemnica potomków Jezusa, przeł. Paweł Korombel, Wyd. Da Capo, Warszawa 1998, s. 284-286.
Księga Inkwizycji. Podręcznik napisany przez Bernarda Gui, przekł z łaciny Manfred Pawlik, przekł. z niemieckiego Juliusz Zychowicz, Wydawnictwo WAM, Kraków 2002. Skrócona wersja jednego z najsłynniejszych średniowiecznych podręczników inkwizytora. Bernard Gui działał jako inkwizytor Tuluzy w latach 1307-1324; w swojej księdze poświęca najwięcej miejsca beginom – dysydentom mieszczącym się w nurcie herezji chiliastycznych i dobrowolnego ubóstwa; opisuje także katarów, waldensów i braci apostolskich.
Zbigniew Herbert, Barbarzyńca w ogrodzie, Wydawnictwo Brama, Warszawa 1990, na str. 114-147 piękny esej O albigensach, inkwizytorach i trubadurach.
Księga Inkwizycji. Podręcznik napisany przez Bernarda Gui w oprac. Petry Seifert, Wydawnictwo WAM, Kraków 2001.
Brian Innes, Historia tortur, Bellona, 2000; strony 34-41.
Andrzej Kasia, Jerzy Prokopiuk, Św. Augustyn a manicheizm w: Nurty chrześcijaństwa, red. Mariusz Dobkowski i Sławomir Kosieliński, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 1995, s. 32-44. Rozmowa J. Prokopiuka z nieżyjącym już prof. Kasią nt. manicheizmu i św. Augustyna. Mowa o kataryzmie w perspektywie innych nurtów dualistycznych: manicheizmu, paulicjanizmu i bogomilizmu.
Karl Kautski, Poprzednicy współczesnego socjalizmu, Książka i Wiedza, Warszawa, 1949.
Jan Wierusz Kowalski - Reformatorzy chrześcijaństwa, Iskry, Warszawa 1970; strony 131-140.
J. Kracik, Święty Kościół grzesznych ludzi, Kraków 1998; strony 29-57.
Malcolm Lambert, Średniowieczne herezje. Od reformy gregoriańskiej po Reformację, przekł. Wacław Jan Popowski, Wydawnictwo Marabut, Oficyna Wydawnicza Volumen, Gdańsk-Warszawa 2002. Doskonała synteza herezji średniowiecznych w Europie w ujęciu historycznym. Styl dorównuje rzetelności źródłowej; zasadniczo przychylna heretykom. Katarom poświęcono rozdziały: 4,6 i przede wszystkim 7.
Emanuel LeRoy Ladurie, Montaillou, wioska heretyków 1294-1324, PIW 1988.
H.D. Leuenberg, Co to jest ezoteryka, Wyd. LIMBUS, Bydgoszcz, 1994; strony 88-92.
Tadeusz Manteuffel, Narodziny Herezji, PWN, Warszawa, 1964; strony 18-19, 109.
Herve Masson, Słownik herezji w Kościele katolickim, Książnica, 1993; strony 50-52, 166-171. Daniela
Müller, Katarowie, w: Heretycy. Panorama dziejów myśli
kacerskiej i ruchu dysydenckiego w chrześcijaństwie, red. Adolf
Holl, Wydawnictwo Ureus, Gdynia 1997, s. 170– 180. René
Nelli, Życie codzienne katarów w Langwedocji w XIII w., Państwowy
Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979. René
Nelli, Postać Jezusa
Chrystusa w metafizyce katarów, Gnosis nr 3. René
Nelli, Katarskie
odczytanie Ewangelii według świętego Jana, Gnosis nr
9. Fernand
Niel, Albigensi i katarzy, Oficyna Wyd. Volumen, Warszawa
1995, 2002. Alfonso M. di Nola, Diabeł, Universitas, Kraków 1997, rozdz.: Demonologiczne dziedzictwo manicheizmu: pryscylianie, paulicjanie, bogomili, katarowie, albigensi, s. 73-75.
Stephen O'Shea, Herezja doskonała.
Światoburcze życie oraz zagłada katarów, Zysk i S-ka, Poznań 2002.
Catharose de Petri, Trójprzymierze Światła, Wyd. Rozekruis Pers, Wrocław 2003, ss. 81 (książka w całości poświęcona jest niematerialnemu i materialnemu skarbowi Katarów).
Lynn Picknett, Clive Prince, Templariusze, Da Capo, 1999, strony 91-105.
E. Potkowski, Heretycy i inkwizytorzy, Warszawa, 1971.
Jan Ptaśnik, Kultura Wieków Średnich. Życie religijne i społeczne, PWN 1959; strony 371 - 386. Otto
Rahn, Tragedia kataryzmu, w: „Literatura na świecie” 12,
1987, s. 146-204.
Jan van Rijckenborgh, Gnoza w aktualnym objawieniu, Rozekruis Pers, Wrocław 2002 (wyd.II), s. 226-234 - ezoteryczna analiza pojęcia endury - jest o tym mowa także w wielu innych pracach tego autora wydanych w języku polskim.
Denis de Rougemont, Miłość a świat kultury zachodniej, Instytut Wydawniczy PAX, 1968. Hervé
Rousseau, Bóg zła, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik,
Warszawa 1988, rozdz. VIII: Bogomili i Katarowie, s. 77-86. Steven Runciman, Średniowieczny manicheizm, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 1996, rozdz. 6: Katarzy, s. 114-161.
Andrzej J. Sarwa, Herezjarchowie i schizmatycy, CIA-Books-Svaro, 1991; strony 22-25.
Krystyna Starczewska, Wzory miłości w kulturze zachodu, PWN 1975; strony 86-112.
Jessie L.Weston, Legenda o Grallu. Od starożytnego obrzędu do romansu średniowiecznego, PIW, 1974. Zwłaszcza partie tekstu ze stron 97-113 oraz 178-194 są szczególnie ciekawe. Książka wprost o katarach nie mówi, lecz zagadnienia w niej poruszane mają dla zrozumienia kataryzmu fundamentalne znaczenie. (Ukazała się pod <nie wiadomo po co> zm. tyt: Graal. Od starożytnego obrzędu do romansu średniowiecznego. Wyd. Wrocł., b.d. - ok. r. 1998).
Ian Wilson, Umysł poza czasem? Na tropach reinkarnacji, Novum, 1988; strony 30-40. Książka zawiera w części dotyczącej katarów odniesienia do trzech, nie tłumaczonych na język polski książek brytyjskiego psychiatry Artura Guirdhama - p. niżej.
Obcojęzyczna
Marie-Madeleine Davy, Mistyka katarska w: Encyclopédie des mystiques, red. Marie-Madeleine Davy, Ed. Seghers et Ed. Jupiter, Paris 1977, wyd. 2, t. 2, s. 161-165. Trzeba jednak uczciwie wspomnieć, że Jean Duvernoy twierdzi, iż nie ma dowodów na istnienie mistyki katarskiej (Religia katarów, s. 299). Arthur Guirdham, The Cathars and Reincarnation, 1970.
Arthur Guirdham, We are one Another, 1974
Arthur Guirdham, The Lake an the Castle, 1974.
Arthur Guirdham, The Great Heresy. The History & Beliefs of the
Cathars, 1977.
opracowanie:
Mariusz Dobkowski, |
