eGNOSIS

Jerzy Prokopiuk (1931-2021) — gnostyk, antropozof, religioznawca, filozof, psycholog — znany przede wszystkim jako autor dwudziestu trzech książek, lecz także jako wybitny tłumacz literatury humanistycznej — głównie ezoterycznej, religioznawczej, filozoficznej i psychologicznej. Był czołowym (cenionym w kraju i za granicą oraz przekładanym na języki obce) ekspertem w kwestiach szeroko pojętej ezoteryki. Twórcą i redaktorem naczelnym „Gnosis”, pisma podejmującego najistotniejsze problemy wiedzy duchowej, które w bieżącym stuleciu kontynuuje działalność w postaci witryny internetowej gnosis.art.pl.
Eseje, artykuły i wywiady publikował Jerzy Prokopiuk od 1959 roku. W oryginalnym światopoglądzie łączył filozofię, poznanie religijne oraz paradygmat naukowy. Poprzez swe prace niestrudzenie zachęcał do poszukiwania, do odnajdywania siebie i własnej, niepowtarzalnej drogi.
Książki opublikowane przez J. Prokopiuka, to: Gnoza
i gnostycyzm (1998), Labirynty herezji (1999), Ścieżki wtajemniczenia. Gnosis aeterna (2000), Nieba i piekła (2001), Szkice antropozoficzne (2003), Światłość i Radość. Inspiracje i refleksje (2003), Rozdroża, czyli zwierzenia gnostyka (2004), Jestem heretykiem (2004), Proces templariuszy (2005, 2008), Dzieje magii t. I., Wprowadzenie (2006), Dusza ludzka. Oś Świata (2007), Piękno jest tylko gnozy początkiem (2007), Matrix, czyli okultystyczny bróg (2008), Hermes — wysłannik Bogów (2008), Herezja znaczy wolność (2008), Mój Jung (2008). Luciferiana. Między Lucyferem a Chrystusem (2009), Historia Różo-Krzyża (2013), Manifest wolności (2014), Pod słońcem gnozy (2015), Władcy siedmiu planet i człowiek (2015), Ostatni końcowy (2016), Światłość i Radość t. I. (2016), Światłość
i Radość t. II. (2018), Libellum Album (2020).
Zamieszczony obok fragment, przeznaczył J. Prokopiuk do III tomu Światłości i Radości, który ukazał się w tym roku.

Różnica między poznaniem a objawieniem. W poznaniu: udział woli, w objawieniu: wyrzeczenie się woli. Aktywne dążenie do poznania, bierne otwarcie się na objawienie. Czyn i Łaska. Synteza: wysiłek poznawczy i (następnie) wyrzeczenie się woli, dążenie do poznania i (następnie) otwarcie się na objawienie, czyn i (potem) łaska. (Ekstremy: wysiłek poznawczy bez objawienia, tj. bez rezultatu, i objawienie bez wysiłku poznawczego, czyli olśnienie.

Chrystus jako Człowiek (aktualnie) to istota zbiorowa, złożona ze wszystkich ludzi kiedykolwiek istniejących. A zatem, każdy człowiek w swej poszczególności jest Chrystusem jako człowiekiem, a w swej ogólności, którą reprezentuje i która przezeń prześwieca, jest Chrystusem jako Bogiem. (Angelus Silesius: Perlistą rosę boskości chcesz pić? Naucz się najpierw — jak Bóg — człowiekiem być.)

Wygnano nas z Raju i przed jego bramami postawiono anioła z ognistym mieczem. I teraz oto szukamy naszej utraconej Ojczyzny... Czasami, tu i ówdzie, znajdujemy jakąś niedomkniętą furtkę i przekraczamy wyznaczona nam granicę. Od Zmartwychwstania Chrystusa jednak runęły mury oddzielające nas od Raju: Raj bowiem zeszedł na Ziemię. Niestety, mało kto potrafi go tu znaleźć...Ale jest wszędzie wokół nas i nic nas od niego nie dzieli. Każda bowiem istota, każdy kamień, roślina, zwierzę i człowiek, ziemia, woda, wiatr i światło — jest Bramą Raju. Jeśli tylko potrafimy znaleźć ja w sobie...

(Mam wrażenie, jakbym w mojej drodze zaszedł już zbyt daleko na to, by się cofnąć — czuję, że spaliłem za sobą wszystkie mosty — ale, z drugiej strony, jakże daleko mi do celu! Tak pozostaję zawieszony w pustce, nad przepaścią. Cofnąć się już nie mogę, a pójść dalej — o własnych siłach — nie potrafię...)

Religia starogrecka (helleńska) — religią wolności. Brak objawienia i dogmatu. Brak autorytatywnej świętej księgi. Cześć dla Bogów — i całkowita swoboda myślenia o nich. Ale Bogowie przejawiają się we wszystkim. (Dlatego nie potrzebują specjalnego objawienia.) Ich istotą jest szczęście, spokój, beztroska. — Kontemplacja szczęśliwych Bogów.

(Rozmowa z Lizą P. — Moja męska — i dziecięca — surowość wobec ludzi starszych i starych. Zamiast miłości — sprawiedliwość. A właściwie dlaczego miłość miałaby być czymś cenniejszym od sprawiedliwości?! <Kobiecy i męski punkt widzenia: tolerancja i wymogi.> Tertium comparationis — kryterium — co bardziej rozwija człowieka? 1) Miłość: wprawdzie zrobiłeś wiele złego i wiele zaniedbałeś, ale okoliczności cię usprawiedliwiają. 2) Sprawiedliwość: dostałeś tyle możliwości i sposobności i cóżeś z nimi zrobił? Nie ma dla ciebie usprawiedliwienia. — Miłość rozwija, sprawiedliwość niszczy. <Potrzeba miłości na starość, potrzeba sprawiedliwości w młodości.> Ja — zawiodłem się na starszych i na starcach; także na epoce bezczelnych głupców; stąd resentyment. Problem stosunku do starców, którzy wiele dostali i nic z tym nie zrobili: można ich potępić, bo obdarowali z czegoś i siebie, i ludzkość <w tym także mnie...>, ale — to rada Lizy P. — trzeba się nad nimi ulitować, bo obrabowali także siebie.)