WIESZCZKA. Drzeworyt, wielkość nat 8,7x6,7 cm, na okładce Sennika, Poznań 1884. Pod ryciną podpis „Przepowiadaczka przyszłości i snów, która w pradawnych czasach umiała przyszłość przepowiadać i sny wykładać”. — Jest to Sybilla unarodowiona przez polskich romantyków. Do ludu przeszła drogą literatury odpustowo-jarmarcznej w IV-tej ćwierci w. XIX. O charakterze jej wróżb mówią akcesoria: orzeł polski, korona (król), miecz (walka, powstanie), trianguł (wiara), na stosie palący się kruk (szatan, wróg), krzyż z różańcem (obrona przed wrogiem). Wieszczka przepowiada z planet i ich wzajemnej odległości (astromancja). Przedstawiona jest w momencie napięcia psychicznego, jasnowidzenia w ekstazie lub pseudohalucynacji. Wieszczenie (divinatio) znane nam z historii kultury i etnografii, może być dwojakie: bierne (divnatio naturalis), tj. wieszczenie ze znaków objawiających się człowiekowi bez jego w nim udziału, albo czynne tj. a) ze znaków wróżebnych sztucznie wywoływanych, b) z mantyki „naukowej” (divinatio artificiosa), do której należą rozliczne środki odkrywania przyszłości, opierające się na tradycjach antycznych i orientalnych, a więc: krystalomancja (wróżenie z kryształów berylu i kwarcu, jak czynił to Paracelsus), arithmomancja — z liczb parzystych i nieparzystych, kataptromancja — ze zwierciadła, alektriomancja — z koguta, skapulimancja — z kości łopatkowej itp.

[Rycina i komentarz pochodzą z pracy Tadeusza Seweryna Ikonografia etnograficzna, drukowanej w organie Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego „Lud”, Kraków-Lublin, 1948.]