LIBER COSRI — tytuł łacińskiego przekładu (1660) książki Judy Haleviego o Chazarach. Tłumacz John Buxtorf (1599-1664) obok swego przekładu dał równolegle wersję hebrajską. Buxtorf, który był synem człowieka o tym samym imieniu i nazwisku, Johna Buxtorfa, zapoznał się wcześnie z językiem Biblii, rabinów i średniowiecznym językiem hebrajskim. Tłumaczył także na łacinę Majmonidesa (Bazylea, 1629). Buxtorf uczestniczył w długiej publicznej dyspucie z Louisem Cappelem o nadrzędnych znakach i literach w Biblii, oznaczających samogłoski. Do swego tłumaczenia książki Haleviego (Bazylea, 1660) dodał wstęp, z którego wynika, że posługiwał się wydaniami weneckimi, zawierającymi przekład na hebrajski Ibn Tibbona. Podobnie jak Halevi uważał, że samogłoski są duszą liter i wobec tego na każdą z dwudziestu dwu spółgłosek przypadają po trzy samogłoski.
Strona tytułowa książki
Haleviego o Chazarach.
(Wydanie bazylejskie z XVII wieku)
Czytanie to
w gruncie rzeczy trafianie rzuconego kamienia innym kamieniem, przy czym kamieniami
są spółgłoski, a ich szybkością samogłoski. Zdaniem Buxtorfa, do arki Noego
w czasie potopu zabrano między innymi siedem liczb, a to w kształcie gołębi,
jako że gołąb umie liczyć do siedmiu. Liczby te nie miały znaków spółgłoskowych,
lecz samogłoskowe.
Co się zaś tyczy „korespondencji chazarskiej”, to choć dowiedziano się o niej
już po roku 1577, szerszej publiczności stała się dostępna dopiero dzięki wydaniu
książki Haleviego w przekładzie Buxtorfa w 1660 roku; w suplemencie zamieścił
on bowiem list Chasdaja Ibn Szafruta, jak również odpowiedź króla chazarskiego
Józefa.
[str. 243-244 Słownika chazarskiego]